29 yıldır çarpışma testleri uygulayan ve otomobil güvenliği konusunda hemen herkes tarafından referans alınan bir kurumun güvenilirliğinin sorgulanması ilk anda kulağa tuhaf gelebilir. Aslında yapmak istediğim tam olarak bu da değil; amacım daha ziyade, bazı Euro NCAP sonuçlarındaki çelişkilere dikkat çekmek, verilen puanların ardında yatan tutarsızlıklara ışık tutmak ve güvenlik gibi önemli bir konuyu daha fazla ciddiye almanıza vesile olmak.

Sene başında, Çarpışma testleri rehberi ve en riskli otomobiller başlıklı makalemde bu konuya değinmiştim. Bu kez orada verdiğim örnekleri genişletiyor ve çeşitlendiriyorum:

1 . Euro NCAP'in kriterleri hemen her sene değişiyor ve katılaşıyor. Örneğin 2020 revizyonunda MPDB (Mobile Progressive Deformable Barrier) testi devreye girdi; araç karşıdan gelen hareketli bir bariyerle çarpıştırılıyor. Gene aynı sene, karşı şeride savrulma ve yolcular arası etkileşim ölçülmeye başlandı; çoğu model merkez hava yastığı yoksa artık ciddi puan kaybediyor. Bu gibi protokol değişiklikleri sonucunda aynı otomobiller, zaman içinde bambaşka sonuçlar alabiliyor:

• 2013'te 5 yıldız alan Renault Zoe'nin 2021 sonucu 0 yıldız.
• 2019'da 5 yıldız alan Ford Puma'nın 2022 sonucu 4 yıldız.
• 2019'da 5 yıldız alan Volkswagen T-Cross'un 2025 sonucu 3 yıldız.

Soru: Bugün Euro NCAP sonucuna göre satın aldığımız bir aracın, birkaç sene sonra halen 'güvenli' kabul edilip edilmeyeceğini nasıl bilebiliriz?

2 . Kurum 2009'da acil durum fren destek sistemi ve adaptif hız sabitleyici gibi aktif güvenlik sistemlerini de değerlendirmeye başladı ve o günden bu yana bu sistemlerin kriterlerdeki ağırlığı gitgide arttı. Örneğin Renault Duster testinin kategorilerine tek tek baktığınızda, sürücü-yetişkin yolcu güvenliği 4, çocuk yolcu güvenliğiyse 5 yıldız; ancak %57'lik sürüş asistanları puanı sebebiyle test sonucu 3 yıldız.

Soru: Arabasına biner binmez yaptığı ilk iş, sinir bozucu ve yersiz uyarıları sebebiyle sürüş asistanlarını kapatmak olan bir sürücü ve ailesi için, Duster gibi bir otomobil 'güvensiz' midir?

3 . BYD Atto 3, 2022'de girdiği ilk testten 5 yıldızla ayrıldı. Ancak kurum o dönem sürüş destek sistemlerinin sadece mevcudiyetini değerlendiriyor, nasıl çalıştıklarını sınamıyordu. Aynı model 2024'te Euro NCAP'e tekrar konuk oldu ve adaptif hız sabitleyicisi kazaya sebebiyet verdiği için, 'tavsiye edilmiyor' şeklinde değerlendirildi.

Soru: General Safety Requirements 2 (GSR2) gereği, 7 Temmuz 2024'den sonra tescil edilen ve Avrupa Birliği ülkelerinde satılan tüm araçların temel sürüş asistanlarını standart donanım olarak sunması gerekiyor; pek çok tüketici de seçimini buna göre yapıyor ve 2024 öncesi araç satın almıyor. Peki bu müşterilerden kaçı, satın alacağı otomobildeki sürüş asistanlarının düzgün çalışıp çalışmadığını biliyor?

4 . Bazı otomobillerin Euro NCAP'e giren haliyle, Türkiye'de satılan versiyonu arasında standart donanım farkları olabiliyor. Örneğin Renault Clio: Test sonucu 5 yıldız ancak testteki otomobilin aksine, Türkiye'de satılan hiçbir Clio 5'in perde hava yastığı yok. Kurumun 6 ana testinden 2'si yandan alınan darbeleri değerlendiriyor ve ikisinde de perde hava yastıkları açılıyor.

Soru: Türkiye'de satılan bir Clio 5 teste girse kaç yıldız alırdı?

5 . Kurumun 2025 VW T-Cross çarpışma testi videosunda, 53. saniyede, 2019 modelin görüntüsü yer alıyor.

Soru: Yandan çarpışma test prosedüründe bir değişiklik olmadığı için mi, 2025 modelin testinde 2019 model araç kullanıldı? Eğer öyleyse, videodaki diğer yandan darbe görüntülerinde neden güncel model yer alıyor?

6 . 2022 VW Taigo çarpışma testi videosunda, kurumun ifadesiyle 'yapısal olarak aynı araç olduğu için', önden çarpışma hariç tüm testlerde Polo kullanıldı.

Soru: Eğer aynı altyapıyı kullanan otomobillerin sonuçlarını birbiriyle aynı varsayabiliyorsak, neden önceki nesil Peugeot 3008 5 yıldızken, temelde aynı araç olan Citroen C5 AirCross 4 yıldız?

7 . Geçen ay yayınlanan Chery Tiggo 8 testinde, gene aynı sebepten Tiggo 7 kullanıldı: 2025'in Temmuz ayındaki yan bariyer testinde, Tiggo 7'nin perde hava yastığı raydan çıkıp çocuk mankenin başını koruyamamış ve araç 4 yıldız almıştı. Euro NCAP Chery’ye üretim hatasını düzeltme şansı verdi ve yalnızca 3 ay sonraki yeniden değerlendirme sonucunda, gene Tiggo 7 üstünden, bu kez Tiggo 8'e 5 yıldız verildi.

Soru: Chery Tiggo 7 ve 8 kullanıcılarından kaçının, Temmuz 2025 öncesi üretimlerdeki bu güvenlik zaafından haberi var?

8 . Geçtiğimiz Eylül ayında düzenlenen MG 3 testinde, 50 km/s ile yapılan kısmi önden çarpışma kategorisinde, aracın sürücü koltuğu yerinden koptu. Böyle bir olay kurumun tarihinde ilk defa gerçekleşti ve buna rağmen Euro NCAP, MG 3'ün yetişkin korumasına %74, test sonucunaysa 4 yıldız verdi. İlgili raporu web sitesinde paylaşan organizasyon, bu görüntüyü test videosuna koymadı.

Soru: Kaza esnasında koltuğu kopan bir araca 5 üzerinden 4 yıldız veren bir güvenlik kurumuna nasıl güvenebiliriz?